"Chọc giận" Bắc Kinh bằng dự luật Hong Kong:
TT Trump đă có tính toán khéo léo về thương chiến?
Việc ông Trump kư dự luật Hong Kong đă gây ra một loạt các phản ứng phức tạp từ phía Trung Quốc và chính quyền Hong Kong.
Không c̣n lựa chọn khác
Mới đây, tổng thống Mỹ Donald Trump đă kư dự luật về Hong Kong giữa thời điểm nhạy cảm của thương chiến Mỹ - Trung.
Trong nhiều ngày qua, ông Trump rất ít khi đề cập tới vấn đề Hong Kong và nhiều tranh căi đă nổ ra xung quanh việc liệu ông Trump có quyết định kí vào dự luật này hay không. Tới cuối tuần trước, ông Trump vẫn chưa tỏ rơ thái độ khi nói rằng ông ủng hộ người biểu t́nh những cũng gọi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh là "một người bạn của tôi".
Theo New York Times, về dự luật lần này, ông Trump không c̣n lựa chọn nào khác bởi Thượng Viện và Hạ Viện Mỹ đều thông qua với tỉ lệ ủng hộ cao. Kể cả khi ông Trump phủ quyết và không kí, dự luật vẫn sẽ được lưỡng viện ủng hộ một lần nữa và trở thành luật.
Dù đặt bút kư thông qua dự luật Hong Kong nhưng ông Trump vẫn tuyên bố rằng ông vẫn thể hiện sự tôn trọng với ông Tập và Trung Quốc.
"Tôi kí các dự luật này v́ sự tôn trọng với ông Tập, Trung Quốc và người dân Hong Kong. Tôi hi vọng những luật này sẽ giúp lănh đạo và đại diện từ Trung Quốc và Hong Kong giải quyết những bất đồng và đem lại ḥa b́nh, thịnh vượng lâu dài cho các bên," ông Trump nói.
Nhiều chuyên gia nhận định việc ông Trump kí dự luật Hong Kong vào thời điểm hiện tại sẽ ảnh hưởng ít nhiều tới các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc. Cả hai quốc gia đều cố gắng không đề cập tới Hong Kong trong các cuộc thỏa thuận.
Mặc dù ông Trump tuyên bố Mỹ và Trung Quốc đă đạt được thỏa thuận thương mại "giai đoạn 1" vào tháng trước, nhưng thời điểm kí thỏa thuận này vẫn chưa được công bố. Ông Trump tiếp tục không lên tiếng về việc liệu có gỡ thuế đối với 360 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc hay không. Thời hạn 15/12 cũng sắp tới khi Mỹ sẽ tiếp tục áp thêm thuế đối với nhiều người nhập khẩu Trung Quốc hơn, bao gồm hàng hóa tiêu dùng như điện thoại thông minh và laptop.
Tính toán của ông Trump
Evan S. Medeiros - giáo sư tại Đại học Georgetown và từng là cố vấn cấp cao về châu Á thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ dưới thời tổng thống Barack Obama - cho rằng ông Trump hành động như vậy bởi ông nghĩ rằng việc kí dự luật sẽ giúp tạo dựng h́nh ảnh cứng rắn trước cử tri mà không ảnh hưởng quá nhiều tới tiến tŕnh đàm phán.
"Kư dự luật Hong Kong là một tín hiệu quan trọng giữa cuộc đối thoại thương mại, nhưng đây không phải là điều khó dự đoán bởi lưỡng viện đă ủng hộ một cách áp đảo. Câu hỏi thực sự đặt ra ở đây là ông Trump sẽ tận dụng t́nh h́nh mới như thế nào. Có thể động thái này sẽ được hiểu một cách rơ ràng nhất là thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung về mặt cơ bản đă hoàn thành," ông Medeiros nói.
Thượng nghị sĩ Marco Rubio từ Floria nói:
"Mỹ hiện tại đă có công cụ mới để hạn chế sự ảnh hưởng và can thiệp của Bắc Kinh đối với vấn đề Hong Kong."
Ông Trump đă cố gắng thuyết phục Trung Quốc đồng ư với thỏa thuận thương mại để đem lại lợi ích cho nông dân và các công ty sản xuất Mỹ cũng như cho phép các công ty công nghệ hoạt động tự do và công bằng hơn tại Trung Quốc.
Việc thông qua thỏa thuận và hỗ trợ nông dân Mỹ là một trong những vấn đề then chốt trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Ông Trump dường như đă gây ấn tượng rằng mọi vấn đề khác liên quan tới Trung Quốc đều không quan trọng bằng thỏa thuận thương mại.
Tháng 6 vừa qua, trong một cuộc điện đàm, ông Trump cam kết với ông Tập rằng ông sẽ không công khai ủng hộ các cuộc biểu t́nh ở Hong Kong giữa lúc đàm phán thương mại đang diễn ra. Ông Trump có nhắc tới Hong Kong trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc nhưng cũng cùng lúc ca ngợi ông Tập trong cuộc họp hồi tháng 9.
Theo New York Times, Dự luật Dân chủ và Nhân quyền Hong Kong có thể dẫn tới việc Hong Kong nhận được ít lợi thế về thương mại với Mỹ hơn. Chính quyền Hong Kong đă gọi dự luật này là không cần thiết. Ngày 24/11 vừa qua, Hong Kong đă tổ chức bầu cử địa phương với phần thắng áp đảo thuộc về phe dân chủ.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đă chỉ trích việc ông Trump kí dự luật, cho rằng hành động này đă "can thiệp một cách nghiêm trọng vấn đề Hong Kong, can thiệp nghiêm trọng vấn đề nội bộ của Trung Quốc và vi phạm nghiêm trọng luật quốc tế và quy tắc cơ bản của quan hệ quốc tế".
"Chúng tôi nghiêm khắc tuyên bố với phía Mỹ rằng, Hồng Kông là Hồng Kông của Trung Quốc và các vấn đề Hồng Kông hoàn toàn là vấn đề nội bộ của Trung Quốc. Không có bất kỳ chính phủ hay thế lực nước ngoài nào có quyền can thiệp"
"Chính phủ Trung Quốc quyết tâm không nao núng chống lại bất kỳ thế lực bên ngoài nào can thiệp vào các vấn đề Hồng Kông, quyết tâm không nao núng thực thi chính sách 'một quốc gia, hai chế độ' và quyết tâm không nao núng bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển quốc gia", Bộ Ngoại giao Trung Quốc nêu trong thông cáo.
“
Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông” là dấu hiệu hành động mạnh mẽ mới nhất của hai đảng tại Mỹ trong cuộc đối đầu sâu rộng với chế độ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), v́ Hồng Kông đă trở thành điểm nóng toàn cầu qua các cuộc biểu t́nh dân chủ dài hơn 5 tháng qua.Lănh đạo đa số Thượng viện, ông Clark McConnell đă tweet: “
Cảm ơn @POTUS (Tổng thống) đă kư luật pháp lưỡng đảng của chúng ta để bảo vệ những người dũng cảm tại Hồng Kông và truy cứu trách nhiệm của Bắc Kinh. Hợp chủng quốc Hoa Kỳ sát vai cùng Hồng Kông.”
Thượng nghị sĩ Tom Cotton thuộc đảng Cộng ḥa cho biết:
“Dự luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông hiện đă trở thành luật chính thức. Bắc Kinh có thể chọn tôn trọng các cam kết của họ với Hồng Kông, hoặc có thể (chọn) đối mặt với hậu quả.”
Dân biểu Cộng ḥa Chris Smith đă cho biết: “
Việc ban hành ‘Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông’ được mong đợi và được chào đón nồng nhiệt, điều này cho thấy rất rơ rằng chính quyền Trump, Quốc hội Mỹ và người dân Mỹ đoàn kết thống nhất với người dân Hồng Kông.”
“Tập Cận B́nh nên hiểu rơ, nước Mỹ không đùa. Thật không thể chấp nhận hành vi đánh đập, tra tấn và bỏ tù các nhà hoạt động dân chủ, lập pháp Đạo luật mang tính lịch sử này để ĐCSTQ biết tôn trọng các quyền cơ bản của con người.”Ông cho biết, hiện nay t́nh h́nh vi phạm nhân quyền trên khắp Trung Quốc đă ác hóa nghiêm trọng, bao gồm việc sử dụng rộng răi các h́nh thức tra tấn, đàn áp tôn giáo, buôn bán người và diệt chủng người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ. Chúng tôi luôn tin rằng, so với t́nh trạng đối xử tàn bạo không ngừng và có hệ thống trong vấn đề vi phạm các quyền con người được công nhận trên toàn cầu, từng người dân Trung Quốc cần được đối xử tốt hơn.Ông viết rằng theo luật mới, những kẻ đàn áp và lạm quyền sẽ chịu các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc, sẽ phải đối mặt với những hậu quả khác.
“Trung Quốc là một nền kinh tế xuất khẩu. Nếu họ (ĐCSTQ) mất lợi ích thương mại v́ t́nh trạng suy thoái trong tôn trọng quyền tự chủ và nhân quyền cơ bản, đó sẽ là một đ̣n giáng mạnh vào nền kinh tế Trung Quốc”, Smith cho biết.
Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông dựa trên Đạo luật Chính sách Hồng Kông được Quốc hội Mỹ thông qua năm 1992, yêu cầu hàng năm Ngoại trưởng Mỹ phải báo cáo Quốc hội Mỹ đánh giá về Hồng Kông có thực quyền “tự trị” hay không để có thể được quy chế đăi ngộ đặc biệt từ Mỹ. Quyền tự trị phụ thuộc vào quyền tự quyết ra quyết định của Chính phủ Hồng Kông về quyền con người, thực thi pháp luật và các yêu cầu dẫn độ, quyền bầu cử phổ thông, độc lập tư pháp, chức năng cảnh sát và an ninh, kiểm soát xuất khẩu và thi hành lệnh trừng phạt.
Đạo luật cũng sẽ ủy quyền cho Tổng thống Mỹ xác định các biện pháp trừng phạt đối với một số người nước ngoài (bao gồm cả các quan chức Trung Quốc và Hồng Kông), gồm có: dẫn độ bất hợp pháp, giam giữ tùy tiện, tra tấn hoặc buộc nhận tội, và những hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng khác ở Hồng Kông. Các biện pháp trừng phạt bao gồm đóng băng tài sản kẻ vi phạm ở Mỹ và từ chối cho nhập cảnh vào Mỹ. Các biểu hiện cụ thể là: có thể ngăn chặn hoặc cấm các cá nhân vi phạm “Đạo luật” được tham mua bán tài sản và lợi ích ở Mỹ, từ chối cấp thị thực, từ chối nhập cảnh, tuyên bố vô hiệu hóa thị thực đă kư hoặc hồ sơ du lịch.
Ngoài ra, Đạo luật này sẽ yêu cầu cơ quan hành chính xây dựng chiến lược bảo vệ công dân Mỹ và những người khác ở Hồng Kông tránh bị dẫn độ hoặc bắt cóc sang Trung Quốc, hàng năm sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với các hành vi vi phạm kiểm soát xuất khẩu của Mỹ cũng như các quy định của Liên Hợp Quốc tại Hồng Kông.
“Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông” cũng nhắm vào các cơ quan truyền thông của ĐCSTQ và truyền thông thân ĐCSTQ tại Hồng Kông, ví dụ, “Đạo luật” cho biết Mỹ lên án các nhóm truyền thông do Chính phủ Trung Quốc (ĐCSTQ) kiểm soát, tiêu biểu như tờ Văn Hối và Đại Công thường gây rối và tấn công có chủ ư của các nhà hoạt động dân chủ, nhà ngoại giao của Mỹ và các nước khác, và người thân gia đ́nh của họ. “Đạo luật” yêu cầu Ngoại trưởng Mỹ phải tuyên bố rơ ràng với Chính phủ Trung Quốc (ĐCSTQ) rằng vấn đề lạm dụng truyền thông để truyền bá thông tin sai lệch và đe dọa đối thủ ở Hồng Kông là không thể chấp nhận. Đối với các chuyến đi công tác và du lịch tại Mỹ của các phóng viên vi phạm quy định nêu trên, Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ xem xét nghiêm ngặt đơn xin thị thực của họ. Phần nội dung này là biểu đạt
“ư kiến của Quốc hội”.
“
Đạo luật Cấm xuất khẩu thiết bị chống bạo động sang Hồng Kông” để cấm các công ty Mỹ xuất khẩu thiết bị chống bạo động không gây chết người, bao gồm đạn hơi cay, b́nh xịt hơi cay, dùi cui và đạn cao su, để tránh việc chính quyền Hồng Kông đàn áp những người biểu t́nh nhằm thúc đẩy cải cách bầu cử tại Hồng Kông.
Trithuctre, TrithucVN
Bookmarks