NASA vui mừng khi tàu InSight đáp thành công xuống sao Hỏa hôm 26/11/2018.
Sau 6 tháng du hành ngoài không gian, robot thám hiểm InSight đă hạ cánh thành công xuống bề mặt sao Hỏa trong sự hồi hộp theo dơi của các nhà khoa học NASA.
Tàu vũ trụ InSight của NASA đă đáp thành công xuống sao Hỏa hôm 26/11 và đă gửi những h́nh ảnh đầu tiên chụp được từ hành tinh đỏ về trái đất chỉ vài phút sau khi hạ cánh, theo hăng tin Reuters.
Đây là lần đầu tiên một tàu thám hiểm không gian hạ cánh thành công xuống sao Hỏa từ khi robot thăm ḍ Curiosity tới hành tinh đỏ này hồi tháng 8/2012, theo NASA.
Tín hiệu xác nhận InSight tiếp đất truyền về trái đất lúc 3 giờ kém chiều ngày 26/11, giờ miền Đông Hoa Kỳ. các chuyên gia và giới chức NASA tại trung tâm kiểm soát ở gần Los Angeles reo ḥ mừng rỡ khi nhận được tín hiệu InSight đáp thành công.
Ông Jim Bridenstine, giám đốc cơ quan không gian NASA, được Washington Post trích lời nói: “Thật là một ngày tuyệt vời cho đất nước chúng ta.”
Thiết kế của bộ phận hạ cánh sử dụng cho chuyến thám hiểm sao Hỏa lần này có vẻ ngoài tương tự như khoang tàu vũ trụ trong các sứ mệnh Apollo thám hiểm Mặt trăng những thập niên 1960-1970, theo CNN.
Bộ phận đáp có thiết kế h́nh nón, cùng phần đáy phẳng và nhẵn. Phần đáy của khoang tàu chính là giáp chống nhiệt, được thiết kế nhằm bảo vệ robot thám hiểm sao Hỏa vượt qua bầu khí quyền khá mỏng của "hành tinh đỏ".
Robot hạ cánh như thế nào?
Quá tŕnh hạ cánh được đánh giá là phần thách thức hàng đầu của sứ mệnh gửi tàu thám hiểm đến hành tinh thứ tư trong Thái Dương hệ. Khoang đáp sau khi rời khỏi hệ thống du hành không gian phải vượt qua bầu khí quyển nhiều biến động.
Theo các nhà khoa học, khoang chứa robot thám hiểm sao Hỏa bay xuyên qua bầu khí quyển với vận tốc ban đầu hơn 19.700 km/h. Góc rơi của khoang tàu phải đạt chính xác 12 độ. Nếu góc thấp hơn, robot có thể dội ngược trở vào vũ trụ. Nếu góc rơi quá dốc, robot sẽ bị thiêu rụi và sứ mệnh thám hiểm thất bại.
Khoang tàu vũ trụ bảo vệ robot thăm ḍ sao Hỏa mất khoảng 6 phút 45 giây để di chuyển qua lớp khí quyển trước khi bắt đầu quá tŕnh hạ cánh. Trong giai đoạn này, khoang tàu sẽ chịu gia tốc gấp 12 lần trọng lực Trái đất. Giả sử đây là một người nặng 68 kg, trọng lực trong quá tŕnh rơi xuyên tầng khí quyển sao Hỏa sẽ lên đến 1 tấn.
Khoảng 3 phút 30 giây sau khi rời khỏi tầng khí quyển, khoang đáp phóng dù và giảm đáng kể vận tốc rơi. 15 giây sau đó, các vụ nổ đă phá hủy lớp vỏ chống nhiệt ở đáy khoang tàu. Không c̣n lớp bảo vệ, robot thám hiểm InSight mở càng chuẩn bị hạ cánh.
Những phần c̣n lại của khoang đáp sẽ tiếp tục rơi thêm gần 2 phút cùng dù bảo hộ. Robot vẫn được bảo vệ khá an toàn bằng khoang tàu h́nh nón bên ngoài. Khoảng 45 giây trước khi robot InSight hạ cánh, nó được lập tŕnh tự động tách rời khỏi vỏ nón và hướng xuống mặt đất. Ngay lập tức, các tên lửa đẩy được kích hoạt hỗ trợ quá tŕnh hạ cánh.
Cũng như những nhiệm vụ thám hiểm sao Hỏa trước, InSight phải vượt qua “7 phút tử thần” –
thời gian cần thiết để một con tàu đi xuyên qua bầu khí quyển mỏng của sao Hỏa với vận tốc siêu thanh trước khi giảm tốc độ và hạ cánh.
Thiết kế ba càng đáp và đỉnh h́nh hộp của InSight tương tự robot thám hiểm Mặt trăng Apollo. Các tên lửa đẩy giúp giảm tốc độ rơi của robot thám hiểm sao Hỏa và kết thúc chuyển động rơi theo phương ngang. Khoảng 15 giây trước khi tiếp đất, robot InSight dần hạ cánh với vận tốc hơn 2 m mỗi giây.
Tín hiệu vô tuyến từ sao Hỏa đến Trái đất truyền đi với độ trễ khoảng 8 phút 7 giây, do đó các nhà khoa học nhận được kết quả hạ cánh của InSight chậm hơn so với diễn biến trên thực địa.
Toàn bộ quá tŕnh hạ cánh diễn ra trong khoảng 7 phút. Tất cả đều được tự động hóa. Các nhà khoa học thiết kế InSight gọi đây là "7 phút kinh hoàng" của sứ mệnh thám hiểm sao Hỏa.
Nghĩa địa của các robot vũ trụ
Các chuyên gia của NASA hoàn toàn có lư khi lo sợ sứ mệnh gặp sự cố. Sao Hỏa được ví von là "nghĩa địa" của những robot thám hiểm thất bại.
Cơ quan không gian của nhiều nước đă thử phóng robot lên sao Hỏa tổng cộng 44 lần, trong đó mới có 18 lần các thiết bị thăm ḍ hạ cánh thành công. 23 lần các robot bị phá hủy và 3 lần thiết bị thăm ḍ đạt được giai đoạn xoay quanh quỹ đạo sao Hỏa nhưng không thể hạ cánh.
NASA đặt rất nhiều tham vọng cho sứ mệnh InSight lần này. Khác với robot thăm ḍ Curiosity được Mỹ gửi lên sao Hỏa vào năm 2012, InSight sẽ không chu du trên bề mặt mà được đặt cố định nhằm nghiên cứu lớp vỏ "hành tinh đỏ".
Thiết bị thăm ḍ sẽ phát sóng vô tuyến để các nhà khoa học trên Trái đất theo dơi. Bằng các tính toán kỹ lưỡng về sự thay đổi tầng số vô tuyến, họ sẽ nghiệm được độ nghiêng của sao Hỏa khi tự xoay quanh trục, tương tự như Trái đất. Kết quả này giúp con người h́nh dung rơ thêm về lơi của hành tinh, chẳng hạn như các thành tố và nhiệt độ nóng chảy trong lơi.
Tàu vũ trụ InSight là dự án quốc tế trị giá một tỷ đôla bao gồm thiết bị do Đức chế tạo có chức năng đào sâu xuống bề mặt sao Hỏa 5 mét để đo nhiệt độ bên trong.
InSight cũng được trang bị máy đo địa chấn của Pháp để đo cường độ các trận động đất hay xung chấn nếu có trên sao Hỏa để xác định các thành phần trong lơi của hành tinh này.
Phóng đi ngày 5/5 từ căn cứ không quân Vandenberg ở California. Đây là lần cất cánh đầu tiên của một phi vụ liên hành tinh từ bờ Tây nước Mỹ.
Thiết bị thăm ḍ InSight không di chuyển như "người anh" Curiosity năm 2012, mà được đặt cố định để đo đạt các chỉ số liên quan đến lớp vỏ sao Hỏa. Ảnh: NASA.
InSight c̣n triển khai một thiết bị đo địa chấn để theo dơi các chuyển động địa chất, cũng như các đợt thiên thạch va chạm với sao Hỏa. Việc theo dơi sóng địa chấn sẽ giúp con người hiểu thêm về cấu tạo bên trong của hành tinh.
Mục tiêu thứ 3 của sứ mệnh thám hiểm là đo nhiệt độ hành tinh. InSight sẽ khoan gần 5 m vào bề mặt của sao Hỏa. Việc đo nhiệt độ này cho phép các nhà khoa học ước tính lượng nhiệt thoát ra từ sao Hỏa. Biện pháp này cũng giúp NASA xác định rơ hơn về nhiệt độ cận lơi hành tinh.
Những thông tin này sẽ cho chúng ta biết thêm nhiều điều về quá tŕnh h́nh thành của sao Hỏa. Nó đồng thời làm giàu thêm kho kiến thức về cách thức những thành tinh thể rắn, tương tự như Trái đất, được h́nh thành và phát triển ra sao.
Việc theo dơi nhiệt độ tầng sâu của sao Hỏa có thể làm sáng tỏ thêm về xác suất t́m thấy nước trên "hành tinh đỏ". Bề mặt hành tinh có thể đủ ấm để nước trở thành dạng lỏng chứ không ở trạng thái đóng băng. Phát hiện ra nước dạng lỏng sẽ mang ư nghĩa then chốt đối với giấc mơ thám hiểm sao Hỏa.
Các ảnh chụp thăm ḍ thời gian qua có thể đă phát hiện được một hồ nước bị chôn vùi trên sao Hỏa, hứa hẹn nhiều tiềm năng khám phá. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn chưa có đủ dữ liệu vững chắc để kết luận. Kịch bản nhiệt độ bề mặt sao Hỏa đủ ấm để nước được duy tŕ ở dạng lỏng sẽ mang ư nghĩa quan trọng đối với các nhà thám hiểm trong tương lai.
Thám hiểm Thái Dương hệ là bước đầu tiên để nhân loại theo đuổi giấc mơ thám hiểm những v́ sao xa xôi hơn. Sứ mệnh thăm ḍ sao Hỏa InSight sẽ cho con người có thêm nhiều kiến thức quư báu, cân nhắc xem liệu du hành vũ trụ có được nhân loại đạt đến trong tương lai gần hay không.VOA, ZingNews
Bookmarks